Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) ve Finansal Raporlama

İlk önce muhasebe nedir onun anlamına bakmak gerekir. Muhasebe denince akla ilk önce hesaplaşma veya hesap işleri ile uğraşma gibi anlamlar gelir. 

Burada başlıkta bahsedilen muhasebenin anlamı ise şöyledir. İşletmelerin mali işlerini kaydeden, belli bir kategoriye göre sınıflandıran, özetleyerek raporlayan bir bilimin adıdır.

Genel olarak muhasebe kuruluş ve işletmelerin varlıklarının ve kaynakların nasıl oluştuğunu, bu kaynakların kullanma şeklini, işletme veya kurumun bu kaynakları nasıl kullanıp değişimlerini, mali duruma etkilerini raporlayıp bir bilgi sistemi oluşturup bunları yetkili kişilere ileten bir bilim dalının adıdır.

Bu sistem bütün kurum ve kuruluş, işletmeleri kapsamaktadır. Bu kuruluşlar kar amacı gütsün veya gütmesin hiç fark etmez.

Hepsinin muhasebe bilimin iyi bilip kullanan bir kişiye ihtiyacı vardır. Bu meslek çok önemli bir meslektir. Değişen dünya standartları bu mesleğe olan beklentileri de değiştirmiştir. Şimdi ise şöyle bir ihtiyaç söz konusudur.

İşletmelerin muhasebe raporunun veya finansal tablolarının başka ülke şirketleri tarafından da anlaşılma durumu söz konusudur.

Bu yüzden tüm dünyada ortak bir muhasebe ve finans dili oluşturmak için Uluslararası Finansal Raporlama Standartları(UFRS) geliştirilip uygulamaya konulmuştur.

Türkiye’de ise 2005’den itibaren borsaya bağlı hareket eden şirketlerin kullandığı standartların ismi ise Türkiye Muhasebe Standartları(TMS) olup 1012 ‘de UFRS’ye tam uyumlulaştırılıp bütün şirketler tarafından kullanılması mecburi olmuştur.

Bir başka nokta muhasebe raporlama ayrı bir birimdir. Finansal raporlama daha farklı bir birimdir. Bizde burada ikisini aynı başlık altında ayrı ayrı anlatacağız.

Bu işin uzmanları, muhasebenin yaptığı işlerin hepsinin belirli formlarda standart bir finansal tablo ve raporların ilgililere ulaştırması gerekir.

Bunun aynı zamanda sermaye piyasasında kamunun aydınlatılması, bütün yatırımcıların sermaye araçları hakkında bilgilendirilmesi ve bunun global bir şekle bürünmesi ciddi bir muhasebe standartlarının oluşumundan geçmektedir diye bahsetmektedir.

Bu muhasebe standartları ilk başta birçok grubun ilgi odağı olduğundan, standartları kim ayarlayacak diye tartışmalara konu olmuştur. Genellikle vergi için muhasebe tutulan ülkelerde standartların devlet eliyle belirlenmesine daha yatkın bir tavır sergilenir.

Muhasebe standartları özel bir grup tarafından belirlenen ülkelerde muhasebeyi sadece bilgi amaçlı gören ve sermaye piyasalarının gelişmiş olduğu, kanun yazısıyla hukukun gelişmediği Anglo- Sakson ülkelerdir.

Türkiye’de ise muhasebe standartlarının gelişimi şu şekilde olmuştur. Devletin yönlendirmesi ile, ilk düzenlemelerin ekonomik ve siyasi ilişkilerin yoğun olduğu ülkelerin izlediği yol örnek alınarak aktarılan yasalarla bu ülkelerin etkisinde geliştirilmiştir. Son zamanlarda Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına göre ayarlanmıştır.

Ülkemizde muhasebe standartlarında ilk girişimi, Türkiye muhasebe Uzmanları Derneği (TMUD) Uluslararası Muhasebe Standartlarını Türkçeye çevirip yayınlamışlardır.

1994’de TÜRMOB; standartların gelişimine katkı sağlayacak özerk bir yapı olan Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulunu kurmuştur.

Bu kurumun bünyesinde yetkisi bitene kadar 19 adet ‘Türkiye Muhasebe Standardı’ geliştirilmiştir.2002’de (TMSK)kurulup, (TMUDESK)’in bütün görevlerinin devralmıştır.

Türkiye’de bu muhasebe standartlarına katkı sağlayan bir başka kuruluş isimleri ise; SPK ve BDDK’nın yaptığı çalışmalardır. SPK’nın geliştirmiş olduğu ulusal muhasebe standartlarının tabi ortaklıklar için geliştirilmiş zorunlu uygulamalardır.

BDDK’nın ise bankaların faaliyet gösteren için uygulanması zorunlu muhasebe standartlarıdır. Bu kurul maliye bakanlığı bünyesinde bulunmaktadır.

Kurulun bugüne kadar yayınlamış olduğu 17 adet ‘Devlet Muhasebe Standartları ’adı altında yayınlanmıştır. Türkiye muhasebe uygulamalarına yön veren yasalar vergi yasaları ve Türk Ticaret kanunudur.

Meslek mensuplarının çoğu bu TMS hakkında eğitime ihtiyaç duyulduğunu düşünmektedir. Muhasebenin en önemli unsurlarından biri finansal raporlamadır.

Her ülke belirlediği muhasebe standartlarına göre muhasebe politikalarını oluşturup finansal raporlarını bu çerçevede düzenlemiştir.

Fakat bu bilgilerin ve saptamaların güvenirliği ülkeler arası belirlenen politika ve standartların uygulanması ile mümkün olabilir.  Şu zaman diliminde bununla ilgili gerek ülkemizde gerekse dünyada ciddi çalışmalar yapılmaktadır.

 Türkiye Muhasebe Standartları

Burada temel amaç yatırımcı veya bilgilenmek isteyen kişinin, bilgi ihtiyacını karşılayacak raporların hazırlanmasıdır.

Bu standartlar hazırlanırken ilke bazlı bir hazırlık yapılmalıdır. Kesinlikle uluslararası standartlara uygun olmalıdır. Standartlar karmaşık bir yapıya sahiptir. 37 adet standart şu anda yürürlüktedir.

Bu muhasebe standartlarının yaygınlaşmasında görülen faydalar şunlardır. Yatırımcılar için daha fazla karşılaştırabilir finansal bilgi oluşturmaktadır.

Yatırımcıların daha fazla sınır ötesi yatırım alternatiflerini değerlendirebilmelerini sağlamaktadır. Sermaye maliyetini mümkün olduğunca en aşağıya çekmektedir.

Kaynak dağılımında daha şeffaf bir gösterge sunarak etkin bir yere sahiptir. Ekonomik büyümeyi artırma şeklinde birçok faydası vardır.

Bu amaçların en temelini oluşturan faktör, finansal bilgi kullanıcıları için gerekli olan bilgi ve bilgiyi üretmektir. Finansal bilgi için, ihtiyaç duyulan veri ve bilgileri finansal raporlardan alırlar.

Finansal bilginin güvenirliği ve adaletlilik gibi birçok etkene bağlıdır. Buda finansal bilgi kullanıcıları için çok önemli bir unsurdur.

Çünkü finansal rapor kalemleri ilk muhasebeleştirme ve diğer değerleme dönemlerinde istatistikselce olarak ölçülür.

Değerleme sürecinde önemli olan nokta doğru değer ölçüsüne sahip olmaktan geçer. Biz şimdiye kadar TMS’yi inceledik Şimdi ise ondan ayrılmayan bir diğer yapılanmayı inceleyip bakacağız.