Bulantı ve Kusma Neden Olur? Tanısı, Belirtileri ve Tedavisi Nasıldır?

Bulantı ve kusma vücuttaki bir sorunun belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Mide bulantısı ve kusma neden olur diye merak eden kişilere açıklamaya çalışalım.

Mide bölgesinde huzursuzluk verici ve rahatsız edici bir hisle başlayan mide bulantısı, genellikle kusmanın ilk aşaması olarak adlandırılmaktadır. Kusmak mide içinde bulunan her şeyin zorla, gönüllü veya istemsiz bir şekilde ağızdan dışarı çıkması ya da çıkarılmasıdır. 

Birçok vakada bulantı ve kusmanın asıl nedeni belli olmakla birlikte çeşitli virüsler, sindirim sorunları, hamilelik veya hatta hoş olmayan bir koku gibi çok çeşitli nedenlerden dolayı bulantı ve kusma meydana gelebilmektedir. Mide bulantısına nadir olarak karın ağrısı, ishal veya baş ağrısı da eşlik edebilir. Bu durumda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Bulantı ve Kusma Ne Sıklıkta Görülür?

Mide bulantısı ve kusma hangi sebepten dolayı ortaya çıkmışsa seyri de aynı doğrultuda değişiklik göstermektedir. Bu yüzden ne sıklıkta görülür sorusunun birçok durumda farklı bir cevabı bulunmaktadır. Eğer hamilelikten kaynaklı bir bulantı ve kusma söz konusu ise bu durum hamileliğin ilk aylarında başlayıp kimi zaman birkaç ay devam edebilmektedir.

Bağırsaklardaki veya midedeki herhangi bir enfeksiyon kaynaklı ise ilaç tedavisine başlandıktan sonra kesilmesi gerekmektedir. Birkaç gün sonra iyileşme olması beklenir.

Hassas kişilerde koku veya hijyenik olmayan şartlara karşı tepki olarak anlık gelişebilmekte ve hemen geçmektedir.

Bulantı ve Kusma Tehlikeli Bir Hastalık Mıdır?

Bulantı ve kusma çok fazla ve süreklilik arz eden durumlarda akıllara şu soruyu getirmektedir: Tehlikeli bir hastalık mıdır?

Aşırı kusma durumu nadir vakalarda yemek borusunun astarında Mallory-Weiss yırtığına sebep olabilir. Özofagus yırtılırsa, bu durumda Boerhaave sendromu yaşanır. Acil müdahale gerektiren bir durumdur.

Bulantı birkaç günden fazla devam ederse veya hamile kalma olasılığı varsa, evde yapılan hiçbir şey işe yaramadıysa, dehidrasyon yani susuzluk emareleri görülüyorsa ya da kusmaya neden olabilecek kafa travması veya enfeksiyon gibi bir durum meydana geldiyse mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Yetişkin bir bireyde kusma bir günden daha fazla devam ederse veya ishalle birlikte gelişen bir kusma yarım günden daha fazla devam ediyorsa, bu durumda da yine susuzluk belirtileri ortaya çıkabilir. Bu durumda da en kısa sürede doktora gidilmelidir.

Çocuklar veya bebeklerde kusma birkaç saatten fazla sürerse, beraberinde ishal varsa ve ateş yükselmesi olmuşsa bu tehlikeli bir durumun habercisi olabilir ve acil müdahale gerektirmektedir.

Kusma sonrası kusmukta parlak kırmızı veya kahverengi tortu şeklinde bir görüntü varsa ya da kan görünüyorsa oldukça tehlikelidir. Bu belirtilerle birlikte baş ağrısı, boyun tutulması, uyanık kalmada yaşanan zorluk, akıl bulanıklığı gibi durumlar varsa en yakın hastaneye gidilmelidir.

Bulantı ve Kusma Neden Olur?

Mide bulantısı ve kusma hissi neden olur sorusu oldukça merak edilen bir konudur. Mide bulantısı ve kusma tek başına bir hastalık olarak kabul edilmez.

Kusma neden olur derseniz bunun cevabı birçok farklı şekilde verilebilmektedir. Kusma tek başına zararsız sayılabilecek, vücudun kendisini düzeltmek amacıyla verdiği bir tepkidir. Mide bulantısı ishal kusma neden olur sorusunun cevabı bu şekilde verilebilir.

Ancak daha ciddi bir hastalığın göstergesi de olabilir. Bulantı kusma ishal neden olur dendiğinde birden fazla hastalığın habercisi olarak karşımıza çıktığı söylenebilir. Bulantı ve kusmanın nedenleri ise şunlardır:

·        Apandisit,

·        Aşırı miktarda alkol alımı veya zehirlenme,

·        Bağırsak tıkanıklığı,

·        Baharatlı veya yüksek yağlı yiyecekler gibi bazı besinleri aşırı miktarda tüketmek mideyi rahatsız edebilir ve bulantıya neden olabilir. Bireyin alerjisi olan yiyecekleri yemesi de mide bulantısına neden olabilir.

·        Bazı kanser türleri,

·        Bazı kokulara karşı tepki

·        Beyin sarsıntısı beyin hasarı,

·        Beyin tümörü,

·        Bulimia Nevroza veya diğer psikolojik hastalıklar,

·        Diyabetli kişilerde görülebilen bir durum olan Gastroparezi veya yavaş mide boşalması,

·        Enfeksiyon, Bakteri veya virüsler mideyi etkileyebilir ve bulantıya neden olabilir. Gıda kaynaklı bakteriler gıda zehirlenmesi olarak bilinen bir hastalığa neden olabilir. Viral enfeksiyonlar da bulantıya neden olabilir.

·        Gebeliğin erken evreleri,

·         İlaca bağlı kusma. Örneğin kemoterapi gibi kanser tedavileri için kullanılan bazı ilaçları almak mideyi rahatsız edebilir veya mide bulantısına katkıda bulunabilir. Önerilen ilacı kullanmadan önce mutlaka ilacın prospektüsü okunmalıdır. İlacın içindeki yan etkilere karşı endişeleriniz varsa bu konu hakkında mutlaka bir doktora başvurunuz.

·        Kalp krizi,

·        Korku gibi duygusal stres anları,

·        Kulak Enfeksiyonu,

·        Menenjit,  

·        Mide ekşimesi veya reflü hastalığı, yemek yerken bireyin midesinin içindekilerin özofagustan yukarı çıkmasına neden olabilir. Bu durum bulantıya neden olan bir yanma hissi yaratır.

·        Safra kesesi hastalığı,

·        Ülser, yani mide içinde veya ince bağırsağın astarı üzerindeki yaralar bulantıya katkıda bulunabilir. Yemek yedikten sonra mide bulantısı ve kusma neden olur sorusuna şu şekilde cevap verilebilir; yemek yenildiği zaman yanma hissine ve ani bulantıya neden olabilir.

·        Yoğun ağrı, bulantı semptomlarına katkıda bulunabilir. Bu pankreatit, safra kesesi taşları veya böbrek taşları gibi ağrılı durumlar için geçerlidir.

·        Yol tutması veya deniz tutması, bir araç ile seyahat ederken karşılaşılan engebeli bir yoldan kaynaklanabilir. Bu düzensiz hareketler beyne iletilen mesajların duyularla senkronize olmamasına, dolayısıyla bulantıya, baş dönmesine veya kusmaya yol açabilir.

Bulantı ve Kusma Kimlerde Görülür?

Bulantı ve kusma çeşitli sebeplerle herkeste görülebilir. Kimlerde görülür sorusuna çeşitli hastalıklar sonucunda veya farklı yaş gruplarında hangi sebeplere bağlı olarak görüldüğünden bahsedilebilmektedir.

Çocuklarda aşağıdaki sebeplerden dolayı görülebilmektedir:

·       Viral bir enfeksiyon, gıda zehirlenmesi, süt alerjisi, yol tutması, aşırı yemek yeme, beslenme, çocukta öksürme ile yüksek ateşin görüldüğü hastalıklar sebebiyle yaygın olarak görülebilir. 

·        Alınan öğünden kısa bir süre sonra oluşan bulantı veya kusma gıda zehirlenmesi, gastrit (mide zarının iltihabı) veya ülserin göstergesi olabilir. 

·        Yemekten 1 veya 8 saat sonra bulantı oluyorsa gıda zehirlenmesine işaret edebilir. Ayrıca salmonella gibi gıda kaynaklı bazı bakterilere maruz kalındığının da göstergesi olabilmektedir.

·        Bebeklerde bulantı ve kusma neden olur diye soran annelerimize bu durumun beslenme rutinine alışmalarının sonucu olarak ortaya çıkan bir tepki olduğunu söyleyebiliriz. Çocuklarda mide bulantısı ve kusma sonrası korkulacak durum susuzluktur. Yetişkinlerin susuz kalma riski çocuklara oranla daha azdır.

Hamilelikte bulantı ve kusma neden olur diye soran annelerimize şu cevabı verebiliriz. Hamileliğin başlangıcından itibaren ilk aylarda genel olarak kusma ile sonuçlanan bulantılar yaşanmaktadır. Bu genel olarak psikolojik bir tepki olarak ortaya çıkmaktadır. Vücuttaki değişimler farklı şekillerde kendini göstermektedir.

Bulantı ve Kusma Hastasının Şikayetleri Nelerdir?

Bulantı ve kusma süreklilik arz etmediği sürece kişide ciddi şikayetler doğurmaz. Bulantı ve kusma sonucu hastanın şikayetleri nelerdir derseniz kişiye göre değişmekle birlikte genel olarak aşağıdaki şikayetler ortaya çıkmaktadır:

·       Bulantı ve kusma çok uzun sürmüşse, bu durum susuzluğa sebep olabilir. Böbreklerde ağrı,

·       Dudaklarda ve ciltte kuruluk,

·       Şiddetli baş ağrısı,

·       Midede ve karın bölgesinde yaşanan ağrılar

·       Bilinç bulanıklığı

·       Uyku hali

Bulantı ve Kusma Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Bulantı ve kusma genel olarak insanların kolay fark edebildiği bir durumdur. Tanısı nasıl konur diye sorulursa şöyle cevap verilebilir; midede yaşanan rahatsızlık sonucu, mide içindekilerin dışarı çıkması şeklinde ortaya çıkmaktadır.

Mide bulantısı ve kusma tek başına bir hastalık değil, hastalık belirtisi olduğundan özel bir tanı yöntemi uygulanmaz. Uzun sürdüğü durumlarda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Bulantı ve Kusma Hastalığı Tedavisi Mümkün Müdür?

Mide bulantısını tek başına yaşanıyorsa uygulanacak birkaç yöntemle tedavi edilebilir. Tedavisi mümkün müdür dendiğinde önerilecek birçok yol mevcuttur. Bulantının nedenine göre farklılık gösteren seçenekler şu şekildedir:

·       Yemek alışkanlıklarını değiştirebilir. Gün içinde üç büyük öğün yerine, gün boyunca küçük öğünler tercih edilebilir. Bu durum bulantıyı önlemeye yardımcı olabilir. Besinler yavaş yavaş yenmelidir. 

·       Sindirimi zor, baharatlı, çok yağlı veya yağda pişirilmiş yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Bulantıya neden olma olasılığı daha düşük tahıllı besinler, krakerler, tost ve et suyu tercih edilmelidir. Bulantı sıcak yiyeceklerin kokusundan kaynaklanıyorsa oda sıcaklığındaki yiyecekler tüketilmelidir. Öğün aralarında katı yiyeceklerden ziyade sıvı besinler alınmalıdır.

·       Gazlı içeceklerden uzak durulmalıdır. Şişkinliğe sebep olacağından bu hissi arttırıcı etki yaratabilir.

·       Yemek sonrası yarım saat kadar ayaklar baş hizasından 30 cm aşağıda olacak şekilde dinlenilmelidir.

·       Yol tutmasından kaynaklı bir bulantı varsa, ön cama odaklanacak şekilde oturması sağlanmalıdır.

·       Havalandırma koşullarının iyi olması da oldukça öne arz etmektedir.

·       Limonlu ılık su tüketimi mideye iyi gelir.

·       Muz, pirinç, elma püresi gibi yiyeceklerin tüketilmesi faydalı olacaktır.