Sarı Humma Nasıl Bulaşır? Belirtileri Kaç Günde Kendini Gösterir?

Sarı Humma

Sarı humma hastalığının adını pek duymasanız bile insan hayatı açısından oldukça tehlikeli olan hastalıklardandır.

Batı Afrika’da sarı humma hastalığı ile binlerce kişi hayatını kaybetmiş bulunuyor. Bundan dolayı sarı humma hastalığı veya sarı humma virüsü nedir gibi soruların yanıtı merak uyandırmaya başlandı.

Sarı Humma İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Sarı humma; haemagogu ve enfekteaedes isimli sivrisineklerin sokması ile bulaşan bir tür ölümcül hastalıktır. Akut viral kanamalı bir hastalık olan sarı humma virüsü ise flavivirida ailesinden olan Arbo virüsüdür. 

Sarı humma tedavisi için spesifik bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Ancak sarı humma aşısı ile bu virüsten konulabileceği de doktorlar tarafından söylenmektedir.

Enfekte bir sivrisineğin ısırması ile başlayan sarıhumma belirtileri ise yüksek ateş, gözlerde ve ciltte sararma, vücudun birçok bölgesinde kanama, böbrek yetmezliği, karaciğer yetmezliği solunum yetmezliği ve diğer organlarda hasar son olarak ani ölümler olmaktadır. Sarı humma virüsü birçok farklı şekilde bulaşabilir.

 Sarı Humma Belirtileri Kaç Gün İçinde Ortaya Çıkar?

Sarıhumma belirtilerinin ne zaman ortaya çıkacağı kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Enfekte olan sivrisineğin sokması ile bulaşarak ortaya çıkan sarı humma belirtileri birçok kişi de hafif gösterirken bazılarında is hiç belirti göstermeyebilir.

İlk zamanlarda belirti olanlarda kuluçka süresi 3 ile 6 gün arasında değişiklik göstermektedir. Sarıhumma virüsü bulaşır bulaşmaz ilk belirti olarak yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı titreme, vücutta genel ağrılar, sırt ağrısı, kusma bulantı, yorgunluk, halsizlik olmaktadır.

Hastaların bir kısmı ilk zamanlarda iyileşme görülebilir. Ancak halsizlik ve yorgunluk birkaç ay kadar devam eder.  Ancak bunu hastaların %15’inde ikinci evre başlar ve   daha şiddetli sıkıntılı bir döneme geçiş olur.

İkinci evrede yine, sarılık, yüksek ateş, kanama, kusma, karın ağrısı gibi belirtiler rol gösterir. En son olarak da karaciğer böbrek yetmezliği gibi ciddi hastalıklar görülür. Sarı humma yakalanan hastaların yarısı belirtileri göstermeyen başladıktan sonra ilk iki hafta içerisinden hayatlarını kaybederler.

Sarı Humma Hastalığının Öne Çıkan Belirtileri

 Sarı humma hastalığının çok fazla belirtisi vardır. Bu sarı humma belirtileri şu şekilde sıralanır:

• Yüksek ateş, 

• Kanama

• Kusma,

• Karın ağrısı

• İştahsızlık, 

• Kas ve baş ağrısı

• Organ yetmezliği

• Ani ölümler

Sarı humma belirtileri kişilerin ciddiye alması gereken hastalık durumlarıdır.

Sarı Humma Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılmalıdır?

Sarıhumma hastalığını ve virüsünü duyan herkes sarı humma aşısı ne zaman yapılmalı gibi soruların cevaplarını araştırmaya başladılar.  Sarıhumma aşısını hastalık bulaştırdıktan sonra yaptırmanızın hiçbir faydası bulunmamaktadır.  

Sarı humma virüsü ile enfekte olan hastalar için tedavi süreci başlar. Aşı bu virüse yakalanmadan önce yapılması gereken bir dönemdir.

Özellikle yurt dışına seyahat planınız varsa bulaşıcı hastalıklara karşı korunma için gerekli aşıları yaptırmak zorundadır. Sarı humma aşısı da yapılması gereken zorunlu aşılar arasında yer almaktadır.

 Sarı Humma Hatalığın Tedavisi Var Mıdır?

Sarı humma tedavisi kesin olarak bulunmamaktadır. Hastayı ayakta tutmak adına koruyucu ve destekleyici tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir. 

Laboratuarlarda yapılan klinik örneklerle tanısı konulan sarı humma tedavisi için hastane de yakından takip başlanır ve ilk evrelerde destekleyici tedavi yöntemler uygulanarak hastanın hayati tehlikesi atlatılmaya başlanır. 

Yüksek ateş ve ağrılar için hastaya asetaminofen kullanımı sağlanır. Kanamayı önleyebilmek için aspirin ibuprofen gibi ağrı kesiciler verilir.  Ancak hasta ilk evresinde çok ağırlaşırsa 7 ile 10 gün arası ancak yaşayabilir.  

Sarı Humma Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılabilir?

Sarı humma hastalığını ölümcül olduğu bilincinden olan hastalar bu hastalıktan neler yapılabilir gibi çeşitli araştırmalar girmektedir. Özellikle yabancı ülkelere çok sık gidenlerin bu hastalığa karşı çok dikkat etmeleri önemlidir.

Yurtdışına çıkmadan önce sarıhumma aşısını mutlaka yaptırması gerekir. Bunun yanı sıra sivri sinek sokmalarından mümkün olduğunca uzak durması gerekir.  Bu tar hastalıkların olduğu bölgelerde zorunlu olmadığı halde fazla gitmemeleri tavsiye olunur.

Seyahat öncesinde mutlaka gideceğiniz ülkelerin durumlarını seyahat sağlığı merkezlerini arayarak bu tarz hastalıkların olup olmadığı bilgisini alabilirsiniz. 

Eğer seyahat dönüşünde de yüksek ateş, sırt ağrısı baş ağrısı, kas ağrısı bulantı kusma ve benzeri gibi sağlık sorunları ile karşı karşıya kalırsanız vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurarak gerekli test ve tetkikleri yaptırıp tedavinizi başlatmanız gerekir. Aynı zamanda sarı humma teşhisi konana kişiler ise hastalığın yayılmaları için  7 ile 10 gün arası sivrisinek sokmasına karşı gerekli tedbirleri almaları gerekir.