Eğlence Amacıyla da Olsa Tavla ve Satranç Oynamak Haram Mıdır?

Gündelik stresi atmak, sevdiğimiz insanlarla hoş vakit geçirmek için pek çok oyun oynayabiliyoruz. Bunlar arasında tavla, okey, satranç, 101, uno, kızma birader, monopoly gibi onlarca farklı alternatif sayılabilir. Çok çeşitli kutu oyunları, kağıt ve taş oyunları oynanabiliyor ve bunlar hem sosyal ortamda hem de evde bulunabiliyor. Hatta günümüzde yalnızca bu oyunların oynanabildiği mekânlara bile rastlamak mümkün oluyor.

Tüm bunlar tabii ki stres atmak, eğlenmek ya da hoş vakit geçirmek için gayet masum amaçlarla düşünülebilir. Fakat dinimize göre kumarın, oyunun her türlüsü haram kılınmıştır. Bunların tamamı ise şeytanın vesveseleri arasında yer almıştır. Bir Müslüman ise bu vesveselere kulak asmayarak kumardan uzak durmak zorundadır. Çünkü haram kılınan her şey çok büyük günahtır.

Öyle ki peygamber efendimiz Hz. Muhammed(SAV) ‘’Allah neyi yasakladıysa o en büyük günahlar arasındadır. Çocukların oynadığı kumar bile buna dahildir’’ buyuruyor. Yani burada bir çocuk kumar oynamaya özeniyorsa, bu oyunları oynuyorsa ebeveynlerinin boynuna da yükümlülük asılmaktadır. Bir Müslüman oynamasa dahi çocuğunun bu oyunlara merak duymaması için, açıp öğrenmemesi için ve başka ortamlarda bu oyunları oynamaması için evde dahi bulundurulmaması gerekmektedir.

Tavla Oynamak Haram Mıdır? Nerd ve Nerdeşir Ne Demek?

Tavla oynamakla ilgili birebir olarak hadis-i şerifin olması direkt olarak tavlayı mekruh ya da günah kılmaktadır. Dolayısıyla haram olarak dahi nitelendirilmektedir. Bu bağlamda Hz. Muhammed(SAV) ‘’Her kim ki tavla oynuyorsa hem Allah’a hem de onun Resulü bana isyan eder’’ buyurmuştur. Bazı kesimler buradan mekruh anlamı çıkarıyor olsa da aslında direkt olarak haram olduğunu kabul eden çok daha büyük bir kitle vardır.

Nerd ve Nerdeşir tanımları çoğu hadiste karşımıza çıkıyor ve Kuran-ı Kerim âlimleri bu hadisleri yorumlarken bunu tavlayla özdeşleştiriyor. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (SAV) ‘’Eğer ki Nerdeşir ile oynayan birisi varsa o kişinin eli domuz etine bulanmış, eli domuzun kanına batırılmışa benzer’’ buyuruyor. Burada nerdeşir olarak belirtilen ise tavla olarak ifade ediliyor.

Şans Oyunu Oynamak Mekruh Mu Yoksa Haram Mı?

Gerek ayeti kerimede gerekse hadislerde sıklıkla şans oyunlarından, kumardan ve benzeri haramlardan uzak durmamız sürekli olarak öğütlenmektedir. Bunlara tavla ve satrancı dâhil etmek ise mümkündür. Ki zaten İslam’a göre tavla ile satranç aynı standartta değerlendirilir. Herhangi bir amacı olmayan bu iki oyun için de mekruh kılındığı bilinen bir gerçektir. Bazı âlimlere göre ise mekruh değil haramdır.

Örneğin Ebu İshal el-Mervezi tavlayı mekruh sayar. Dolayısıyla satranç için de mekruh diyebiliriz. Fakat Maide 5/90.ayetine baktığımızda ‘’Şaraptan, kumardan, dikili taşlardan, şans oklarından uzak durun. Onlar şeytanın işidir’’ ifadesini görebiliyoruz. Yine hadis-i şerifte ‘’Eğer ki Allah’ı anmak yerine başka bir şeyle uğraşıyorsanız o meysirdir’’ buyruluyor. Dolayısıyla tavla ve satranca haram demek mekruh demekten daha makul görünüyor.

Bir başka hadise bakıldığında ise eğlence amaçlı oyun anlayışı da İslam’a uygun olmamış oluyor. Çünkü hadiste Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (SAV) ‘’Oynanacak tüm oyunlar haramdır. Yalnızca eşle, okla, yayla ve atla oynamak harama hariçtir’’ buyuruyor.

Nurettin Yıldız tarafından yorumlanan tavla gibi oyunların caiz olup olmadığıyla ilgili tespit ise birkaç farklı standarda dayandırılabiliyor. Çünkü uygun olmayan yani mekruh olarak tanımlanabilecek tanıma daha yakın bir çizgiden söz ediyor.

• Para veya mal karşılığında oynanan kumar ise
• Rızık burada kullanılıyorsa ve rızık kazanmaya mani ise
• Kafir kavimlerin eğlencelerine benziyor ise
• İbadete engel olacak ise
• Çocuklar için kötü örnek teşkil ediyor ise

Yukarıdaki maddeler söz konusu olduğunda tavla ve benzeri tüm oyunları kumar olarak nitelendirip yasak yani haram olan davranışlar arasında sayıyor. Eğer bunlar söz konusu değilse de vakit israfı yaratacağından dolayı mekruh olarak yorumluyor.