Çemen Otu Tohumu Yemeklerde Nasıl Kullanılır? Faydaları ve Zararları

Çemen Otu Tohumu

Çemen otu tohumu, Fabaceae ailesinin en meşhur üyelerinden biridir. Bitkiye ait sarıçiçekler güzelliğinin sebebi olmuştur.

Tohumun bitkisinin boyu yaklaşık olarak 30 cm boyutlarındadır. Çemen otu tohumunun bitkisi sadece bir yıllık bir bitkidir. İklim olarak kuraklığı seven çemen otu, Dünya üzerinde yarı kurak alanlarda kendiliğinden yetişir.

Sıcak havaların düşkünü olan çemen otu, dünya genelinde en çok Arabistan ve Hindistan’da yetiştirilir. Hindistan ve Arap yarım adasının ardından Dünya üzerinde en çok Güney Doğu Asya ve Orta Asya mutfaklarında kullanılıyor.

Yurt genelinde ise en çok Adana ve çevresinde yetiştirilmektedir. Üstelik çemen otu tohumunun önemi kadar kendisi de kıymetlidir.

En çok kullanılan isimleri Fenugreek, Trigonella,  Foenum-Graecumdir. Çemen otu tohumu insanlar tarafından keşfedildiği günden bu güne kadar şeker hastalığı ve idlibo rahatsızlıklarında tedavi amacı ile kullanılır.  Modern tıp çemen otu tohumunu ilaç sanayisinde kullanırken alternatif tıpta ise geleneksel yöntemler ile kullanmayı tercih ediyor.

Çemen Otu Tohumu Nasıl Saklanır?

Çemen otu tohumu nasıl saklanır bilmeyenler için öğrenilmesi gereken bir konudur. Çemen otu tohumu,  sıcak iklim sevdiği için daha çok yaz aylarında bulunur. Temmuz ayı ile Eylül ayı arasında toplanmaya başlanır.

Taze olarak tüketmek isteyenler bu aylarda şansları yerinde giderse semt pazarlarında ve market reyonlarında çemen otunu bulabilirler.

Senenin çok az bir kısmında toplanma imkânı olan çemen otu tohumunu kış mevsiminde de tüketmek isteyenler çemen otu tohumunu saklamanın yollarını ararlar.

Taze olarak toplanan çemen otları, bol su ile yıkanır. Yıkama esnasında bitkiye ve tohumlara zarar vermemeye dikkat edilir. İyice yıkanan çemen otları kurutulmak üzere bol güneş alan bir yere gölgelik oluşturularak kurumaya bırakılır.

Tamamen kuruduğundan emin olunan çemen otları silkelenerek tohumlarının düşmesi sağlanır. Ayıklanan tohumlar temiz bir bez torbaya ya da cam kavanoza doldurulur.

Ağzı hava almayacak şekilde kapatılır. Işık ve nem olmayan karanlık bir ortamda muhafaza edilir. Bu şekilde hazırlanan çemen otu tohumları 6 ay kadar kullanılabilir halde saklanabilir.

 Akdeniz ikliminde yetiştiği için diğer bölgelerde yaşayan insanlar taze olarak tüketme imkânı bulamazlar. Çemen otu tohumunu kuru olarak aktarlardan ya da özel satıcılardan temin edebilirler.

Çemen Otu Tohumu Yemeklerde Nasıl Kullanılır?

Çemen otu tohumu yemeklerde nasıl kullanılır diye sorulacak olursa en iyi ve en etkili yöntem çay olarak tüketmektir. Şifalı yapraklarından yapılan çayı dışında oldukça farklı yemeklerde de lezzet vermek için yapraklarının aromatik kokusundan faydalanılır.

Özellikle et ve balık yapımında çokça tercih edilmektedir. Ayrıca yapılan her türlü sosa hoş koku vermek için kullanılır. Çemen otunun tohumları kurutularak yemeklerde baharat olarak kullanılır. Tohumlarının baharat yapılmasının ardından kalan posa kısmı ise yine toz haline getirilerek yemeklerde lezzet için kullanılır.

Çemen otunun tohumlarından bu şekilde elde edilen tozlara ‘poy’ ismi verilir. Ülkemizde en çok kullanıldığı yiyecek çemen yapımında kullanılır. Kahvaltılık sos olarak hazırlanan çemen sosu ismini de içine katılan çemen otundan almaktadır. Bazı yörelerde ise çemen otundan turşu bile yapılmaktadır.

Mutfaktaki kullanım alanlarının dışında cilt üzerindeki olumlu etkilerinden dolayı çemen otundan sabun imalatı da yapılmaktadır. Kozmetik ürünlerin satışının yapıldığı mağazalarda ve aktarlarda çemen sabunu bulunabilir.

Çemen Otu Tohumunun Faydaları

Mutfak alanında oldukça geniş bir şekilde kullanılan çemen otu tohumunun faydaları insan sağlığı açısından oldukça etkilidir.  İşte çemen otunun tecrübe edilen ve bilinen en yaygın faydaları şunlardır;

·        Kan şekerini düşürür.

·        Kolesterol oranını düzenler.

·        Bünye olarak zayıf kişileri güçlendirir.

·        Anne sütünde artış gösterme özelliği vardır. Bu özelliği henüz bilimsel olarak ispat edilememiştir. Halk arasında dilden dile yayılan bir özelliktir. Sütü olmadığı ya da az olduğundan şikâyet eden yeni anneye yaşlılar tarafından çemen otu tüketmeleri tavsiye edilir.

·        Vücudun toksinlerden arındırarak, toksinin zararlı etkilerinden korur.

Öksürük tedavisinde öksürük kesici ve balgam atıcı olarak kullanılır. Kadınların ilerleyen yaşlarında girdikleri menopoz döneminde yaşadıkları hararet, ateşlenme, ter basma, stres ve sinir gibi durumlarda sakinleştirici ve tedavi edici olarak kullanılır.

Çemen Otu Tohumu Nelere İyi Gelir?

Çemen otu tohumu nelere iyi gelir diye sorulursa tüm sistemlerde iyileştirici etkileri vardır. Genç kızların ve kadınların ay hallerinde yaşadıkları ağrılı ve sancılı dönemleri en aza indirgenmesinde yardımcı olur. Damarların olması gerektiği genişlikte kalmasını sağlayarak kan akışının normal düzeyde ilerlemesini sağlar ve böylece kalp rahatsızlıklarının önüne geçilmesinde etkin olarak rol alır.

Cilt tahribatını onarıcı özelliği vardır. Yara ve kesiklerde iltihap oluşumunu engeller. Düzenli olarak tüketildiği zaman bağışıklık sistemini güçlendirerek hastalıklara karşı vücudun direncini artırır. Sindirim sistemlerinin çalışma performansını yükseltir. Bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlık oluşumunu engeller. Bunlar çemen otunun bilinen ve tecrübe edilen faydalarıdır.

Çemen Otu Tohumunun İçindeki Vitaminler

Çemen otu yukarıda sayılan tüm şifasını içindeki vitaminlerden almaktadır. Çemen otu tohumunun içindeki vitaminler ve mineraller şunlardır; A vitamini, D vitamini, C vitamini, kalsiyum, kobalamin, B6 vitamini, sinnamik asit, demir, skopolitin ve magnezyumdur.

Çemen Otu Tohumu Kalorisi

Çemen otu tohumunun faydaları saymakla bitmeyen vitamin ve mineral deposu çemen otu tohumu kalorisi ve diğer besin değerleri ile de dikkat çekiyor.

100 gramlık bir çemen otunda bulunan kalori ve besin değerleri şöyledir; 323 kalori, doymuş ve doymamış toplam yağ oranı 6 gram, kolesterol 0 mg, sodyum 67 mg, potasyum 770 mg, karbonhidrat 58 gram, lif oranı 25 gram, protein 23 gram olarak belirlenmiştir.

Çemen Otu Tohumunun Zararları

Her faydalı ürün gibi çemen otunun da bilinen ve fark edilen bazı zararları vardır. Çemen otu tohumunun zararları şu şekilde sıralamak mümkün olur;

·        Hamilelik sürecinde kullanılmadan önce mutlaka doktora başvurulması gerekmektedir. Her ne kadar ispat edilmiş bir durum olmasa da anne sütünü artırdığı ihtimali gerçek ise hamilelik esnasında bebeğin düşmesine sebep olabilir.

·        Çok fazla tüketildiği zaman ishale neden olur.

·        Alınması gereken oran aşıldığı zaman mide bulantısına sebep olur.

·        Baş dönmesi yapar.

Vücuttaki potasyum oranını düşürür. Tansiyon, kalp, şeker hastalıkları sebebi ile sürekli olarak düzenli ilaç kullanma zorunluluğu olanlar çemen otu tüketiminde önce doktorlarına danışmanları tavsiye edilir.