Bruselloz Brusella Hastalığı Bulaşıcı mıdır? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Bruselloz Hastalığı Nedir

Bruselloz Brusella Hastalığı Bruselloz belirtileri sayılmadan önce Bruselloz virüsünün ne olduğu bilinmelidir. Bruselloz hastalığı Malta Humması, Akdeniz Humması veya Mal Hastalığı isimleriyle de bilinen bir hastalıktır. Bu hastalık türü hayvanlardan insanlara bulaşan zoonatik bir virüstür. Bu virüs çeşitli hastalıkları da beraberinde getirebilir. Bruselloz belirtileri insandan insana değişir ve bunlar hafif veya ağır belirtiler olabilir.

Belirti ve bulguları kesin olarak bilinmediği için birçok hastalığı taklit edebilen sistemik bir enfeksiyon çeşididir.  Ülkemiz gibi gelişmekte olan diğer ülkelerde yaygın olarak görülür ve ekonomik kayıplara neden olan önemli bir halk sağlığı sorunu oluşturur.

Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre dünyada en çok görülen bakteriyel zoonozdur ve her yıl yaklaşık 500.000 kişi Bruselloz hastalığı geçirenler olarak kayda geçer.  Tarihte ilk kez 1861 yılında Marston tarafından Malta adasındaki İngiliz askerlerinde görülmüştür ve Bruselloz belirtileri içerisinden en yaygın olanı ateş görülmüştür.

25 yıl sonra ise Bruce tarafından Bruselloz nedeniyle ölen hastaların dalak pulpasından izole edilmiş ve Micrococcus melitensis olarak adlandırılmıştır. Yıllar geçtikçe farklı hayvan türlerinden de Bruselloz türleri izole edilmiştir.

Bruselloz Hastalığı İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Bu hastalığın yayılmasının birkaç yolu vardır. Bunlardan biri çiğ süt ürünlerinin sebep olduğu yayılma yöntemidir. Enfekte hayvanların sütünün içeriğindeki Brucella bakterileri bu sütlerle üretilen ve pastörize edilmemiş süt, peynir, tereyağı veya dondurma gibi yiyecekleri tüketen insanlara bulaşabilir. 

Sığır brusellozu sebebiyle bu hayvanların çiğ veya az pişmiş etlerinden bunları tüketen insanlara bulaşabilir. Bir diğer bulaşma yolu ise hava yolu temasıdır. Brucella bakterileri havada çok kolay yayılır. Solunum yolu aracılığı ile hastalığı kapmak mümkündür.

Direkt temas ile de geçebilen Bruselloz virüsü, enfekte bir hayvanın kanında, sperminde veya plasentasında bulunan bakterinin insan vücuduna kan dolaşımına kesik bir yaradan girmesiyle insana bulaşmış olur.

Bruselloz bakterileri soğuk ette 3 hafta, idrarda birkaç gün canlı kalır. Bunun yanında dışkıda 75 gün, atık yavrularda 4 ay hayatta kalabilir. Çiğ sütten yapılmış peynirlerde 120 gün ve tereyağında ise 142 gün hayatta kalabilme potansiyeli vardır.

Bruselloz Hastalığının Belirtileri Kaç Gün İçinde Ortaya Çıkar?

Bruselloz belirtileri Bruselloz virüsüne yakalanan kişilerin %90’ında görülmezken hafif belirtiler görülebilir.

Bu virüse yakalananların teşhis edilmesi için şüphe üzerine kanda bakteriye karşı oluşan antikorlara bakılmasıyla konabilir. Bruselloz hastalığında görülen belirtiler kesin ve net değildir ve genellikle bakterinin vücuda girmesinden sonraki 5-30 gün içinde kendini gösterir.

Tıp literatüründe Bruselloz olarak geçen bu hastalığa Bruselloz adındaki bakteri neden olur. Bruselloz bakterisinin birkaç farklı çeşidi vardır. İneklerde, domuzlarda, koyunlarda, keçilerde ve köpeklerde hastalığa sebep olur.

Bunlara ek olarak sığır brusellozu da vardır. Sığır brusellozu yani ineklerde yavru atma şeklinde görülen bu türde ilgili yerlere başvurulması gerekir.

 Hayvanlarda Bruselloz belirtileri denince ilk akla eklen yavru atmadır. Sığır brusellozu, sığırların gebeliğinin 6-8 aylarında yavru atmasıyla anlaşılır. Koyun ve keçiler ise gebeliklerinin 3-4 aylarında yavru atarlar.

Ayrıca süt veriminde azalmalar görülebilir. Hayvanlarda Bruselloz belirtileri farklılık gösterebilir. Boğa ve koçlarda erkeklik organlarında kızarıklık ve üzerinde darı tanelerine benzeyen kabartıların görülmesi belirgin bir örnek olabilir.

Bruselloz Hastalığının Belirtileri Nelerdir?

Bruselloz belirtileri kesin ve net olmamakla birlikte, en yaygın görülen etkisi ateştir. Ateş, genellikle öğleden sonra ortaya çıkar.

Bunun dışında sırt ağrısı, kas ağrıları, tüm vücutta sızlama, halsizlik, karın ağrısı, kilo kaybı, iştahsızlık, gece terlemeleri ve baş ağrısı olarak sayılabilir. Bu belirtiler zaman zaman kaybolabilir veya hastaların aylarca hiçbir şikâyeti olmayabilir.

Bazı kişilerde ise bu belirtiler kronik bir hal alır ve yıllar boyunca devam eder. Kronik brusellozda, Bruselloz hastalığı geçirenler eklem iltihabı, omurga eklem iltihabı, kalpte iltihap gibi ciddi rahatsızlıklara da maruz kalabilir. Belirtilerin şiddeti enfeksiyona sebebiyet veren bakteri suşuyla ilişkilidir.

Bruselloz Hastalığının Tedavisi Var Mıdır?

Bruselloz hastalığı için genelde antibiyotik kullanılır. Tedavi için reçete edilen ilaçların etkili olabilmesi için en az 6 hafta kullanılması gerekir. Bruselloz, tedaviye dirençli bir hastalıktır ve Bruselloz hastalığı geçirenler tekrar yakalanabilirler yani tekrar etme olasılığı vardır.

Tekrar etmesini engelleyebilmek için birkaç hafta boyunca aralıksız olarak antibiyotik kullanılması gerekebilir. Tekrarlama oranları yaklaşık %5-15 civarındadır ve tedaviden sonraki ilk 6 ay içinde görülür.

Bazı hastalarda tedavi haftalar, aylar sürebilir fakat belirtilerin başlangıcından itibaren bir ay içerisinde tedaviye başlanırsa hastalarda tam iyileşme oranı daha yüksek olur. Bruselloz ve sarımsak da çok araştırılan bir konudur.

Sarımsak, birçok hastalık için kullanılan doğal bir tedavi yöntemi olmakla birlikte Bruselloz hastalığında sarımsak da oldukça etkilidir. 1,5 su bardağına 1 diş sarımsak atılıp kaynatılır ve bu çayı hasta iyileşene kadar içer.

Bruselloz’un teşhis edilmesi oldukça zordur. Çoğunlukla hafif belirtileri olur ve bu belirtiler etken bakteri türüne göre farklılık gösterir. Teşhis için öncelikle hasta kişinin tıbbi geçmişi, şikâyetleri ve hastalık öyküsü sorulur.

Sonrasında fiziki muayene yapılır ve bu aşamada, karaciğer ve dalakta büyüme olup olmadığına, şişmiş lenf düğümlerine, ateş olup olmadığına, eklemlerdeki şişliklere ve ciltteki döküntülere bakılır. Daha sonra enfeksiyonu görebilmek ve etken bakteri türünü belirlemek için farklı testler yapılır. Etken bakteri türünün bilinmesi, tedavi için önemlidir.

Tanıda kullanılan testlerden bazıları; kan kültürü, idrar kültürü, kemik iliği kültürü, beyin omurilik sıvı incelenmesi ve kanda antikor testidir. Antikor testinde, enfeksiyona neden olan bakteriye karşı vücut tarafından spesifik bir antikor olup olmadığına bakılır.

Bruselloz Hastalığından Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Bruselloz hastalığı geçirenler sayesinde elde edilen tecrübelere göre, tedavisi zor ve ciddi komplikasyonlara sebebiyet veren bir hastalıktır. Bu yüzden bu hastalıktan korunmak için bazı önlemler alınmalıdır.

Bu önlemler; pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerini tüketmemek, etleri iyice pişirmek, hayvancılık endüstrisinde çalışanların kauçuk eldiven ve gerekli durumlarda koruyucu giysi giymeleri ve evcil hayvanların aşılarının yaptırılması olarak sayılabilir. 

Bruselloz ile enfekte bir hayvanla temas eden kişiler belirti olmasa bile muayene olmalıdır. Bu kişilerin temastan sonra en az 6 ay boyunca takip edilmesi önemlidir.

Temas edenlerin Bruselloz ve sarımsak tedavisini uygulaması, doktor herhangi bir ilaç vermese bile yapılabilir. Bruselloz hastaları ne yememeli konularına da mutlaka gereken önem verilmelidir.