Dilenciye Para Vermek Sadaka Yerine Geçer Mi?

Hemen hemen her caddede ya da köşede karşımıza çıkan dilenciler bizim vicdanlarımızı sorgulamamız için bir sebep yaratıyor. Özellikle günümüzde karşı karşıya kaldığımız suiistimal kültürü ise bunu kötüye kullanmayı meşru kılıyor. İhtiyaç sahipleri bunu dile getirmeye çekinirken, hiç ihtiyacı olmadığı için elini açan ve dilenen insanlara rastlanabiliyor. Allah rızasını bu işe karıştıran ve elini boş bir şekilde açarken aslında ihtiyacı olmadığı için bunu yapanlar ise toplumu ikiye bölüyor.

Öyle ki günümüzde gerçekten ihtiyaç sahibi olanlara bile yardım etmeyi tercih etmeyen çok büyük bir kitle doğmuş oluyor. Bunun nedeni ise bunu suiistimal eden insanlardır. Ayrıca kimisine göre hiçbir şey yapmayıp dilenmenin dinimiz açısından da sakıncalı bir durum olduğu görüşü hâkimdir. Bunun yerine bir şeyler satmak çok daha mubah gibi değerlendirilir.

Bu aşamada da her konuda olduğu gibi Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (SAV)’in nasıl yaklaştığına bakmak bizi doğru yola sevk edecektir. Onun dilencilere nasıl baktığını, onlar için nasıl bir yardım yaptığını ve aynı zamanda onlara yardımın sadaka olup olmadığını en iyi ondan öğrenebiliriz.

Dilenciye Para Verilmeli Midir?

Dilenciye para vermek sadaka yerine geçer mi sorusunun yanı sıra aynı zamanda dilenmek dinimizce haram mı gibi sorular da fazlasıyla merak ediliyor. Bununla alakalı da peygamberimizin hayatından rivayetler bize yol gösterebiliyor. Rivayet Enes bin Malik tarafından getiriliyor ve Ensar’da birisinin Resulallah (SAV)’a gelerek bir şey istediğini anlatıyor. İsteğinin karşılığında peygamber efendimiz ‘’Evinde herhangi bir şey var mı’’ diye soruyor.

Karşısındaki kişi ise ‘’Çulumuz var hem altımıza yayar hem de örtünürüz. Bir de kabımız var onla da yalnızca su içeriz’’ diyor. Peygamber efendimiz(SAV) ‘’Hemen onları alıp bana getir’’ diyor ve adam gidiyor. Bir müddet geçtikten sonra geri gelen adam çul ile kabı veriyor. İkisini de isteyen olup olmadığını soran Peygamber Efendimiz (SAV) bir süre sonra ‘’Bir dirhemden daha fazla veren yok mu’’ diyerek tekrarlıyor ve nihayetinde birisinin iki dirhem vermesiyle eşyaları ona satıyor.

İki dirhemi sahibine veriyor ve ona ‘’Bunun yarısıyla ailenin karnını doyuracak kadar yiyecek al. Diğer yarısıyla ise balta al ve hemen yanıma gel’’ diyor. Hz. Muhammed (SAV) dirhemi vererek bu öğüdü verdikten sonra hemen koşup baltayı alıp kendisine getiriyor. Baltasına bir sap taktıktan sonra geri vererek ‘’Bununla gidip odun kes ve onları sat. 15 gün boyunca seni boş otururken hiç görmeyeceğim’’ buyuruyor.

Aradan geçen süreç sonunda 15 günün ardından adam 15 dirhem kazanarak tekrardan Peygamber Efendimiz (SAV)’a geliyor ve teşekkür ediyor. Bu olayın üzerine Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (SAV) dilenmenin hangi şartlarda mümkün olabileceğini de ‘’Dilenerek kıyamet gününde siyah bir lekeyle dolaşmaktansa böyle yaşaman yeğdir. Dilenecek olan kişinin ya çok fakir olması, ya ödeyemeyeceği kadar borca düşmesi ya da kan parası için aracı olması gerekir’’ hadis-i şerifinde bulunuyor.

Ayrıca sonrasında da bazı rivayetlere göre Hz. Muhammed (SAV) ‘’Acı içerisinde kıvrılacak kadar amansız bir hastalığa kapılan birisi varsa, o kişi de ihtiyacı olduğu kadar dilenebilir’’ buyurarak bu şartlara dördüncüyü ilave ediyor.