Panik Bozukluğu Nedir? Tanısı Nasıl Konur? Belirtileri ve Tedavisi

Panik Bozukluğu

Panik bozukluğu, kişide ölüm korkusu oluşturan, ruhsal bir hastalıktır. Genellikle 20’li-30’lu yaşlarda başlar. Kadınlarda erkeklere nazaran daha fazla görülür.

Panik bozukluğu, beyinde sinir hücreleri tarafından salgılanan heyecan ve davranışsal hormonların anormal bir şekilde salınması ile ortaya çıkar. Tekrarlayıcı ataklar olur. Bu ataklar beklenmez, ancak atak aralarında hastalarda yeniden atak geçirme paniği vardır.

Bu hastalar, sürekli başlarına kötü bir şey gelecekmiş gibi panik halinde yaşarlar. Bu korkuları genelde kalp krizi geçirip ölme veya felç geçirme gibi endişelerdir. Korkularını yenmek için genelde kendilerince bazı davranışlar uygularlar.

Bunlar genelde işe gitmeme, bazı yiyecekleri tüketmeme, yanlarında ilaç, su taşıma gibi davranışsal değişiklikler sergilerler. Hastalar panik bozukluğu geçirecekleri korkusundan genelde bulundukları ortamdan uzaklaşmak isterler.

Panik Bozukluğu Bulaşıcı Mıdır?

Panik bozukluğu, bulaşıcı bir hastalık değildir. Ancak hasta ile yaşayan aile bireyleri bu durumdan olumsuz bir şekilde etkilenirler. Zamanla panik atak hastası olan kişinin yakınlarından biri veya birkaçı da aynı semptomları yaşamaya başlarlar. Genetik yatkınlığı olan kişilerde ve çevresel faktörlerden etkilenenlerde panik bozukluğu ortaya çıkabilir.

Panik Bozukluğu Belirtileri Kaç Günde Ortaya Çıkar?

Panik bozukluğu hastalığı, aralıklı nöbetler şeklinde gelir. Ani olarak başlar. Yer ve zaman fark etmeksizin her yerde ortaya çıkabilir. Atak başladıktan sonra belirtiler genelde kendiliğinden 20 dakika içerisinde geçer.

Hasta yaşadığı olumsuz bir olaydan veya izlediği bir filmden etkilenebilir. Ve bu olumsuz düşünceleri uzun süre üzerinden atamaz. Bu da panik bozukluğu geçirmesine sebep olur. Bu hastalar genelde agorafobi yaşarlar.

Tek başlarına evde kalmaktan, asansöre, metrobüse binmeye, dar sokaklardan geçmeye, kalabalık yerlere girmeye korkarlar. Agorafobi, hastaların atak geçirme korkusu ile tek başlarına bir yerlere gidememe, o yerlerde kalamama durumudur.

Panik Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Panik bozukluk belirtileri olarak;

• Çarpıntı

• Terleme

• Nefes darlığı

• Göğüs ağrısı

• Nefesin kesilmesi

• Titreme

• Sersemlik

• Ölüm korkusu

• Baş dönmesi

• Sersemlik

• Bayılma hissi

• Ateş basması

Gibi belirtiler ilk sıralarda sayılabilir.

Panik Bozukluğu Nedenleri?

Panik bozukluğu hastalığının nedeni tam olarak bilinmemektir. Ancak bazı faktörler, hastalığın ortaya çıkmasına sebep olur. Bunların arasında;

• Genetik

• Stresli yaşam

• Kişinin strese karşı duyarlılığı

• Yas

• Boşanma

• Çocukluk döneminde istismar

• Antidepresan ilaç kullanımı

• Cinsel saldırı

• Sigara, alkol ve fazla kafein tüketimi

• Madde kullanımı

• Beynin bölümlerinin işleyişinde değişiklikler

Sıralanabilir.

Panik Bozukluğu Tanısı Nasıl Konulur?

Panik bozukluğu olan hastanın tanısı bir psikiyatrist tarafından konulmalıdır. Tanı için gerekli bazı kriterler vardır. Hasta en az 4 kez atak geçirmiş olması ve bu ataklara yukarıda sayılan belirtilerden 4 ve daha fazla belirti eşlik etmesi gerekir.

Bu hastalar tanı almadan önce birçok doktora, acil servise başvururlar. Yapılan tetkikler sonrasında genelde hastalara sakinleştirici ilaç verilir, strese bağlı belirtilerin gerçekleştiği söylenir.  Aynı zamanda panik bozukluğu hastalığı tanısı için hazırlanmış, 14 sorudan oluşan test de bulunmaktadır.

Panik Bozukluğu Tedavisi Var Mıdır?

 

Panik bozukluk hastalığının tıbbi tedavi olarak tedavisi mümkündür. Hastanın yaşam kalitesini yükseltmesi gerekir. Sigara ve alkol kullanımından uzak durmalı, aynı zamanda egzersizi, sporu hayatına dahil etmesi gerekir.

Egzersiz vücutta endorfin hormonu salgılanmasını arttırır. Nefes egzersizleri de son derece önemlidir. Ayrıca hasta psikoterapi desteği alabilir. Hipnoz da tedavi açısından bu hastalarda önemlidir. Uygulanan hipnoz tedavisi ile hastalar korkularından kurtulabilirler.

Panik bozukluğun tedavisinde ilaç tedavisine baş vurulmaktadır. Ancak çoğu zaman tedavi sonlandıktan sonra semptomlar tekrardan ortaya çıkabilir. İlaç tedavisi olarak trisiklik antidepresanlar ve benzodiazepinler kullanılabilir.

Trisiklik antidepresanlara İmipramin ve clomipramin örnek olarak verilebilir. Bu ilaçlar serotonerjik sistem üzerinden etki gösterirler. Benzodiazepinlere örnek olarak verilecek ilaç ise alprozolam (xanax) ve klonozepam (rivotril). Bu ilaçlar da panik bozukluğu hastalığında tedavi seçeneği olarak iyi sonuçlar elde edilen ilaçlardır. Benzodiazepinlere türevi ilaçlar günde 1-4 mg/gün kullanılırlar.

Son yıllarda SSRI türevi antidepresanlarla da tedavi mümkündür. Bunlar arasında citalopram (20-60mg/gün), sertralin 50-200 mg/gün, fluoksetin 50- 150mg/gün, fluvoksamin 150-300mg/gün kullanılabilir. İlaç tedavisi 3-6 ay arasında olabilir. Düşük dozlarla başlanır. Kontroller esnasında doktor tarafından doz artışı yapılır.

Panik bozukluğu hastaları tedavi olduktan sonra ilaç dozları kademeli olarak düşürülerek, kullanılan ilaç kesilir.

Her hastada tamamen iyileşme olmaz. Bu yüzden hastalar bilgilendirilmelidirler. Hastalarda hastalığın nüksetme olasılığı da vardır. İlaç tedavisi ve beraberinde bilişsel davranışçı terapi uygulanan hastalarda panik bozukluğu hastalığı tedavi oranı yüzde 70-80’dir.

Hastalıktan Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

 

Panik bozukluğu hastalığından kurtulmak için hastanın, ilaç tedavisi ile eş zamanlı psikoterapi alması gerekir. Sadece ilaç tedavisi alındığında, ilaç kesildikten sonra hasta yeniden atak geçirme korkusu yaşar.

Bilişsel davranışçı terapi de denilen psikoterapi, hastanın korkuları, endişeleri ile başa çıkmaya öğrenmesidir.  Bununla beraber atak esnasında vücudunda olan değişiklikler ile de başa çıkmayı hasta öğrenmelidir. Bu şekilde hayatını olumsuz etkileyen panik bozukluğu hastalığından kurtulabilir.