Kuduz Nedir, Nasıl Bulaşır, Tehlikeli midir? Hastalığın Belirtileri ve Tedavisi

Kuduz

Kuduz Nedir Kuduz, hayvanlarda bulunan ve bir şekilde insanlara geçebilen, Rabies ya da Lyssa olarak da bilinen virüs hastalığıdır. Bu virüs bulaştığı andan itibaren merkezi sinir sistemini etkileyerek beyne kadar ulaşır. Bu noktada da beyni iltihaplandırmaya başlar. Başka köpekler olmak üzere birçok evcil hayvanda ve vahşi doğada yaşayan hayvanlarda görülebilmektedir.

Kuduz virüsüne vahşi doğada genellikle, kurt, domuz, çakal, sırtlan, tilki, ayı gibi hayvanlarda rastlanmaktadır. Virüs birçok farklı sebeple köpek, kedi, eşek ve benzeri çok farklı evcil hayvana da geçebilmektedir.

Doğada yılanlarda ve kertenkele türlerinde kuduz görülmezken, özellikle yarasalar bu virüsü sadece taşıyıcı olarak barındırmaktadır. Normal şartlarda kuduz hayvanların yaşamlarını yitirmesine sebep olurken yarasalarda herhangi bir etki yaratmamaktadır.

Kuduz Hastalığı İnsanlara Nasıl Bulaşır?

Kuduz nasıl bulaşır? Sorusunun cevabı yine hayvanlarda saklıdır. Herhangi bir şekilde kuduz virüsünü kapmış olan hayvanlar kendi aralarında bu virüsü yaralama yolu ile bulaştırmaktadırlar.

Bu durumun aynısı insanlar içinde geçerlidir. Kuduz taşıyan bir hayvan herhangi bir yolla insanı yaraladığı zaman insanı da enfekte etmiş olmaktadır. Bazı durumlarda salya ile de bulaştığı bilinmektedir.

Özellikle enfekte olmuş bir hayvan ile etkileşime geçen insanlarda görülmektedir. Hayvanlar zaman zaman insanları ısırabilmekte, tırmalayabilmekte ya da istemeden de olsa insana zarar verebilmektedirler.  Bu gibi durumlarda eğer hayvanın vücudunda kuduz virüsü bulunmaktaysa doğrudan insana aktarılmaktadır.

Daha sonrasında virüs insan vücudunda gelişim göstererek zarar verici boyutlara ulaşmaktadır. Eğer kuduz olup olmadığı bilinmeyen bir hayvan tarafından herhangi bir zarar görülmüşse ya da salya ve benzeri yolla bir etkileşim sağlanmışsa olabilecek en hızlı şekilde kontrol edilmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır.

Kuduz Hastalığın Belirtileri Kaç Gün İçinde Ortaya Çıkar?

Kuduz belirtilerinin ortaya çıkma süresi birçok farklı unsura bağlı olarak değişkenlik gösterebilmektedir. Bu noktada kuduz belirtilerinin ortaya çıkma süresi yara yerinin beyne yakınlığı ile doğru orantılıdır.

Aynı zamanda yaranın büyüklüğü de kuduz belirtilerinin ortaya çıkma süresini arttırmaktadır. Ancak genel bazda kuduz insan vücudunda uzun süreler seyretmektedir. Bu bağlamda yara büyüklüğü ve beyne yakınlığı göz önünde bulundurulduğu zaman bazı vakalarda kuduz 4 ya da 5 günde kendisini göstermeye başlamaktadır.

Ortalama süresi ise 20 ila 60 gün olarak bilinir. Bazı vakalarda ise kuduzun 1 yılsonunda ortaya çıktığı da gözlemlenmiştir. Yani kuduzun ortaya çıkma süreleri değişkenlik gösterebilmektedir. Bu durum hem yara ile alakalı hem de insanın vücudu ile alakalı olabilmektedir.

Kuduz Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Kuduz belirtileri insanda farklı semptomlar ile ortaya çıkmaktadır. İnsan bünyesine kuduz bulaştıktan ve belirtiler göstermeye başladıktan hemen sonra insanda değişimler meydana gelmektedir. İlk değişimler iştahsızlık, kırgınlık hali, sürekli olarak yorgun hissetme ve ateş olarak insanın karşısına çıkmaktadır.

Aynı zamanda ısırılan ya da yara alınan bölgede ağrı ve duyu kaybı yaşanabilmektedir. Bu durum kuduz olmaya özgü ilk belirti olarak kabul edilmektedir. Eğer ısırılan bölgede herhangi bir şekilde ağrı ya da duyu kaybı hissediliyorsa kuduzun en önemli belirtilerinden bir tanesi ortaya çıkmış demektir.

Daha sonrasında ise ani huzursuzluk, aşırı korku hissini yaşamak, sebebi belirsiz saldırganlık, uykusuzluk, psikiyatrik bozukluklar ve depresyon hali ile karşılaşılmaya başlanır. Tüm bu durumlara eşlik eden boğaz ağrısı, öksürük, titreme, şiddetli ya da hafif karın ağrısı, mide bulantısı ve kusmalar görülebilmektedir.

Kuzun nörolojik bulguları ise şu şekilde sıralanabilir; Hiperaktivite, oryantasyon bozuklukları, hayal görme ve bunları gerçek zannetme, ani sara krizleri, tuhaf ve anlam verilemeyen davranışlar, ensede sertleşmenin meydana gelmesi, hızlı ve sık nefes alıp verme, kişinin salyalarında artış ve felçler sayılabilmektedir.

Özellikle hiperaktivite atakları karakteristik olarak 1 ya da 5 dakika sürmektedir. Aralıklı olarak görsel ve işitsel bir uyarı sonucunda meydana gelmekte ve kendisini saldırganlık olarak ortaya çıkartmaktadır. Birey kendisine ya da etrafındakilere zarar verici eylemlerde bulunabilir.

Isırma, koşma, vurma gibi davranışlar ortaya çıkmaktadır. Kuduz hastalığını hiperaktivite evresine kadar yaşamış olan hastaların yüzde ellisi ataklar sırasında su içmek istemekte ve su içme sırasında boğaz kaslarının kasılması nedeni ile tıkanma yaşayabilmektedir.

Ani boğulma hissi ortaya çıkabilmekte ve hastalarda sudan korka davranışı yaşanabilmektedir. Ataklar arası dönemlerde hasta genel olarak kendindedir ve her şeyin bilincindedir.

Kuduz Hastalığın Tedavisi Var Mıdır?

Kuduz hastalığının tedavisi öncelikli olarak erken müdahale ile sağlanabilmektedir.  Şüpheli bir hayvan tarafından ısırılan kişinin yarası olabilecek en hızlı şekilde bol sabunlu su ile yıkanmalıdır.

Çok basit ve yüzeysel olarak görülen bu uygulama özellikle yüzeysel olarak görülen yaralarda riski yüzde doksan oranında azaltmaktadır. Yaraya bir antiseptik uygulanmalıdır. Herhangi bir şekilde alınan yara beyne yakın bir noktadaysa olabilecek en hızlı şekilde bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir. Eğer yara farklı bir bölgede ise yakınlığa bağlı olarak bu süre 36, saat maksimum 72 saat olmalıdır.

Kuduz Hastalığından Korunmak İçin Ne Yapılmalıdır?

Kuduzdan korunma yolları oldukça kolay ve hızlı bir şekilde sağlanabilmektedir. Kuduzdan korunmak için öncelikli olarak evcil olarak beslenen hayvanların kuduz aşıları zamanında ve bekletilmeden yaptırılmalıdır.

Bununla birlikte insanı yaralaması muhtemel ve kuduz virüsü taşıyabilecek hayvanlar ile temasa geçmekten kaçınılmalıdır. Dış ortamlarda yaşayan ve sürekli olarak diğer hayvanlar ile temasta bulunan, kedi, köpek ve benzeri hayvanların ısırma, tırmalama ya da diğer risklerine kaşı tedbirli olunmalıdır. Bununla birlikte vahşi ortamlarda bulunan hayvanlara dikkat edilmelidir.

Özellikle doğa gezileri ya da doğa yürüyüşleri sırasında karşılaşılması muhtemel hayvanlar ile temasa geçinilmekten kaçınılmalıdır. Hayvanlar ile kurulacak olan temasta yaşanabilecek herhangi bir çizik dahi kuduz bulaşma riskini ortaya çıkartmaktadır.