Anal Kanal Kanseri Kimlerde Görülür? Tanısı, Belirtileri ve Tedavisi

Anüs, bağırsakların alt ucundaki açıklıktır. Bağırsakların ucunun vücut dışına açıldığı yerdir. Besinler sindirilirken mideden ince bağırsağa geçer. Daha sonra ince bağırsaktan kalın bağırsağın ana kısmına yani kolona geçer.

Kolon, sindirilmiş gıdalardan su ve tuzu emer. Kolondan geçtikten sonra kalan atık madde dışkı olarak bilinir. Dışkı, kalın bağırsağın rektum adı verilen son bölümünde depolanır. Oradan dışkı, bağırsak hareketiyle birlikte anüs vasıtasıyla vücuttan dışarı atılır.

Anal kanal kanseri, yukarıda normal işleyişi verilen anal kanalda meydana gelen bir kanser türüdür. Anal kanal, rektumunuzun ucundaki dışkının vücudunuzu terk ettiği kısa bir tüptür. Anal kanser, rektal kanama ve anal ağrı gibi belirti ve semptomlarla ortaya çıkabilir.

Anal kanserli çoğu insan kemoterapi ve radyasyon tedavisinin birlikte uygulanması yöntemi ile tedavi edilir. Anal kanser tedavilerini birlikte uygulamak iyileşme şansını arttırsa da kombine tedaviler diğer tüm kanser türleri tedavisinde de görülen yan etkilerin ortaya çıkmasına neden olabilir.

Anal Kanal Kanseri Ne Sıklıkla Görülür?

Makat kanalı etrafı kaslarla çevrili olan bir geçittir. Etrafındaki cilt hücrelerinin kontrolden çıkarak çoğalması sonucu kanser gelişir. Anal kanal kanseri, literatürde farklı isimlerle de karşımıza çıkmaktadır.

Makat kanseri veya anal kanser de anal kanal kanserini tanımlar. Anüs kanseri hakkında oldukça merak edilen sorulardan biri: “anal kanal kanseri ne sıklıkla görülür?” sorusudur. Sindirim sistemi kanserlerinin ve bağırsak kanserlerinin %3’ünü oluşturan bu kanserin, verilen orandan dolayı oldukça nadir görüldüğü söylenilebilir.

Makat kanseri görülme sıklığı toplumda 1/ 100,000 orandadır ve kadınlar ile erkekler arasında bu oranda belirli bir fark yoktur. Eşcinsel veya homoseksüel cinsel birleşme yaşayan erkeklerde oran 37 / 100.000’dir. Son yıllarda yapılan istatistiksel çalışmalarda, San Francisco, Kopenhag ve Londra’da homoseksüel erkeklerde makat kanseri oranlarının oldukça yükseldiği bildirilmektedir.

Cress ve Holly’nin çalışmasında, 40-64 yaş grubundaki erkeklerde makat kanseri görülme oranı 1996 yılında 100.000 kişide 3.7 iken, 1999 yılında 20.6’ya yükselmiştir. Anüs kanseri görülme sıklığı erkek ve kadınlarda yıldan yıla %2 kadar artmaktadır.

Anal Kanal Kanseri Tehlikeli Bir Hastalık Mıdır?

Bu kanser sık karşılaşılmayan bir kanser türü olsa da her kanser türünde olduğu gibi erken tedavi kurtarıcıdır. Anal kanal kanseri tehlikeli bir hastalık mıdır sorusunun cevabı diğer kanser türleriyle benzerlik göstermektedir.

Tedavi edilmediği sürece hastaların şikayeti devam eder ve giderek artar. Kanserin yayılması ve diğer organlara sıçraması hayati tehlike yaratabilir. Yalnızca o bölgede kontrolsüz hücre çoğalmasının önüne geçilmemesi de başka gastrointestinal sistem bozukluklarına yol açabilir

. Bununla beraber dışkılamada yaşanan problemler, çeşitli yangılar hastanın günlük yaşamını ciddi anlamda kısıtlar. Doku, tam anlamıyla işlevini yitirmeden tedaviye başlanırsa tehlikenin üstesinden gelinmiş olur. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan biri metastaz ihtimalidir.

Anal Kanal Kanseri Neden Olur?

Anüs kanseri oluşumu, genetik bir mutasyonun normal ve sağlıklı hücreleri, anormal hücrelere dönüştürdüğünde oluşur. Sağlıklı hücreler belirli bir hızda büyür ve çoğalır. Sonunda belirli bir zamanda ölür. Anormal hücreler ise kontrolden çıkarak çoğalır ve ölmezler. Biriken anormal hücreler bir kitle oluşturur. Kanser hücreleri yakındaki dokuları istila eder ve vücudun başka bir yerine yayılmak için ilk tümörden ayrılabilir.

Anal kanal kanseri neden olur sorusunun cevabı birçok faktöre dayandırılabilir. Sıklığını arttıran homoseksüel cinsel birleşme bunlardan biridir. Aynı zamanda genetik faktör de göz önünde bulundurulmalıdır.

Aile geçmişinde herhangi bir kanser türü gözlemlenen kişilerde görülme riski daha fazladır. Radyasyona maruz kalma, hücrelerin birtakım sebeplerle mutasyona uğraması, sağlıksız beslenme gibi durumlar diğer kanser türleri gibi bu kanseri de etkilemektedir. Makat kanseri evreleri hastalığın seyrine göre değişiklik gösterse de oluşma mekanizması şöyledir:

Anal kanser yerine göre nerede başlandığı tespit edilerek adlandırılır. Anal kanserler genellikle başladıkları yere göre anal kanal kanserleri (anal sınırın üstünde) Perianal deri kanserleri (anal sınırın altında) olmak üzere iki gruba ayrılır. Anal kanserler bazen bir bölgeden diğerine yayılabilir. Bu nedenle tam olarak nerede başladıklarını bilmek zordur. Makat kanseri olanlar, metastaz gerçekleşmemiş olsa bile kendi başlarına bu durumu anlayamayabilir.

Anal kanserlerin çoğu (yaklaşık 10 vakadan 9’u) skuamöz hücreli kanserdir. Bu tümörler, anal kanalın çoğunu ve anal sınırı kaplayan skuamöz hücrelerde başlar. Anal kanaldaki skuamöz hücre kanserleri, yüzeyin ötesinde ve astarın daha derin katmanlarına doğru büyümüştür.

Az sayıda anal kanser adenokarsinomdur. Bu kanserler, rektuma yakın anüsün üst kısmını hizalayan hücrelerde başlar. Ayrıca anal kanala salgı salgılayan anal mukozanın altındaki bezlerde de başlayabilirler.  Adenokarsinomlar ayrıca apokrin bezlerinde de başlayabilir.

Paget hastalığı, cildin yüzey tabakası boyunca yayılan bir tür apokrin bezi karsinomudur. Paget hastalığı vücudun herhangi bir yerindeki cildi etkileyebilir, ancak çoğunlukla perianal bölge, vulva veya göğüs derisini etkiler.

Bu hastalık, farklı bir hastalık olan ve kanser olmayan Paget kemik hastalığı ile karıştırılmamalıdır. Bazal hücreli karsinomlar, perianal deride gelişebilen bir tür cilt kanseridir. Bu tümörler, yüz ve eller gibi güneşe maruz kalan cilt bölgelerinde çok daha yaygındır.

Melanom türü anal kanal kanseri, melanin adı verilen kahverengi pigmenti yapan deri veya anal astardaki hücrelerde başlar. Sadece çok az sayıda anal kanser melanomdur. Melanomlar, vücudun diğer bölgelerinde özellikle de ciltte çok daha yaygındır.

Gastrointestinal stromal tümör, mide ya da ince bağırsakta çok daha yaygındır ve nadiren anal bölgede başlar. Bunun gibi bir durumda makat kanseri hemoroid ile kesinlikle karıştırılmamalıdır.

Anal mukozadaki bazı değişiklikler ilk başta zararsızdır ancak daha sonra kansere dönüşebilir. Bunlara ön kanser denir. Ön kanserler ayrıca displazi olarak da adlandırılabilir. Örneğin bazı siğiller kansere dönüşebilen displazi alanları içerir. Anüs hücrelerindeki displazi, anal intraepitelyal neoplazi veya anal skuamöz intraepitelyal lezyonlar olarak adlandırılır.

Anüste birçok tip tümör gelişebilir. Bu tümörlerin hepsi kanser değildir. Bazıları iyi huyludur. Polipler, mukozada veya hemen altında oluşan küçük, engebeli veya mantar benzeri oluşumlardır. Bunlar, skuamöz hücrelerle kaplı bağ dokusunun iyi huylu büyümeleridir. Anal siğiller kondilomlar olarak da adlandırılır.

Anüsün hemen dışında ve dentat çizgisinin altındaki alt anal kanalda oluşan büyümelerdir. Bazen dentat çizgisinin hemen üzerinde bulunabilirler. İnsan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonundan kaynaklanırlar. Anal siğilleri olan kişilerin anal kansere yakalanma olasılığı daha yüksektir. Dolayısıyla makat kanseri hpv ile son derece alakalıdır.

Anal Kanal Kanseri Kimlerde Görülür?

Anal kanal kanseri kimlerde görülür diye soracak olursanız risk faktörlerini göz önünde bulundurmak en mantıklısı olacaktır. Örneğin anal ilişki yaşayan insanlarda görülme olasılığı çok daha yüksektir.

Özellikle homoseksüel ilişki yaşayan erkeklerde bu kanserin görülme sıklığının arttığı istatistiklere yansımıştır. Ancak soyağacında kanser geçmişi olan kişiler, sürekli sağlıksız beslenme ile yaşayan kişiler veya radyasyon gibi hücre mutasyonuna sebebiyet verebilecek etmenlerle iç içe yaşayan kişiler daha risklidir.

Diğer kanserler gibi anal kanal kanserinin de 50 yaş ve üzeri kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir. Daha önce rahim ağzı, vulva veya vajina kanseri olanlar da anal kanser riski altındadır. Sigara kullanımı ve bağışıklık sisteminin fonksiyonunu azaltan veya zayıflatan faktörler de kansere sebebiyet verebilir.

Anal Kanal Kanserinde Hastanın Şikayetleri Nelerdir?

Anal kanal kanserinden hastanın şikayetleri nelerdir sorusu semptom ve belirtilere bakılarak tespit edilebilir. Anüs veya rektumdan kanama, anüs bölgesinde ağrı, anal kanalda bir kitle veya büyüme hastanın şikayetleri arasındadır. Anal kaşıntı da ilk başta endişe verici bir durum olarak gözükmese de sık tekrarı durumunda doktora görünmekte fayda vardır.

Anal Kanal Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?

Makat kanseri tanısı amacıyla birçok yöntem kullanılmaktadır. Çeşitli cihazlarla anal kanal ve rektumun anormallikler bakımından incelenmesi, anal kanal kanseri tanısı nasıl konulur sorusunun en net cevaplarından biridir. Kanserin anüs dışına veya cilde kayması durumunda elle veya direk gözle muayene tercih edilebilir.

Dijital rektal muayene esnasında da doktor anüsü el ile muayene ederek değerlendirebilir. Anoskop adındaki ışıklı bir tüp ile doktor tarafından istenilen görüntüye ulaşılabilir. Anal kanalın fotoğraflarını ses dalgaları ile çekmek yani ultrason yöntemi de oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır. Doktorunuz kanalın fotoğraflarını oluşturmak için kanal ve rektum içine termometre benzeri bir prob gönderir.

Prob, ultrason dalgaları yayar ve dalgaların dokulara çarpmasından elde edilen yansımalarla bir fotoğraf oluşur. Doktorunuz herhangi bir anormallik olup olmadığını değerlendirir. Eğer doktorunuz anormal doku olduğu kanısındaysa etkilenen dokudan bir örnek alınabilir. Alınan örnek mikroskop altında incelenerek dokunun kanserli olup olmadığına karar verilir.

Makat kanser tanısı aldıysanız doktorunuz, kanserin lenf düğümlerine veya vücudun kalan kısmına yayılıp yayılmadığına karar vermek için ek testler önerebilir. Doktorunuz kanserin evresini belirlemek için MRI, PET veya BT yöntemlerinden gelen bilgileri kullanır.

Anüs kanserin evreleri diğer türlerinde de olduğu gibi Roma rakamları ile 0’dan IV’e kadar belirlenir. Evre 0 ise kanserin küçük ve anüsle sınırlı olduğunu anlaşılır. Evre 4’te metastaz gerçekleşmiştir yani kanser vücudun uzak kısımlarına yayılmıştır.

Anal Kanal Kanserinin Tedavisi Mümkün Müdür?

Anal kanal kanseri, türüne ve başlangıç noktasına göre tedavisinde değişiklik gösterebilir. Fakat anal kanal kanserinin tedavisi mümkün müdür diye soracak olursanız burada hastanın sağlık durumu ve kanserin evresi esas alınır.

Doktorlar anal kanseri genellikle kemoterapi ve radyoterapinin kombinasyonunu tedavi amacıyla kullanır. Bu iki tedavi beraber olduğunda birbirlerini güçlendirir ve tedavi şansını oldukça arttırır. Makat kanserinde radyoterapi genellikle beş veya altı boyunca uygulanır.

Kemoterapi ise ilk hafta ve beşinci haftada radyoterapi ile kombine edilir. Kanserin durumu, konumu ve evresi gibi faktörler göz önüne alınarak doktorunuz tarafından en doğru tedavi belirlenecektir. Makat kanseri ameliyatı da radyoterapi ve kemoterapi gibi bir tedavi yöntemidir.

Anal skuamöz hücreli kanserleri, cildin skuamöz hücreli kanseri gibi tedavi edilebilir. En iyi tedavi yöntemini belirlemek için bir uzmanla görüşmek önemlidir. Anal kanserlerin çok azı bazal hücreli karsinomdur. Kanseri çıkarmak için genellikle ameliyatla tedavi edilirler.

Çoğu anal adenokarsinom, rektal karsinomlarla aynı şekilde tedavi edilir. Melanomlar erken bir aşamada bulunursa ameliyatla çıkarılabilirler. Ancak anal melanomların görülmesi zor olduğu için çoğu maalesef ilk aşamada bulunamaz. Mümkünse tümörün tamamı ameliyatla çıkarılır. Tüm tümör çıkarılabilirse tedavi mümkündür. Bazen abdominoperineal rezeksiyon (APR) önerilebilir.

Melanom tamamen çıkarılamayacak kadar yayılmışsa, başka tedaviler verilebilir. Gastrointestinal stromal tümörler, erken aşamada bulunduğunda ameliyatla çıkarılır. Anüsün ötesine yayılmışlarsa ilaç tedavisi ile tedavi edilebilirler.