Vegan Nedir? Ne Yer Ne Yemez, Riskli Midir?

Vegan düşünce tarzı, sadece beslenme programı ile değil, aynı hayvan özgürlüğü, doğaya saygı, ekoloji ve iklim farkındalığı gibi konuları da kapsamaktadır. Vejeteryan bireyler et yemezler. Vegan bireyler et yememenin dışında deri ceket giymez, fil dişinden üretilmiş objeleri satın almaz, hayvan postundan yapılan ürünleri kullanmaz.

Bir yaşam felsefesi olarak giyim, gıda ve günlük kullanım eşyalarında hayvansal ürün tüketmezler. Dolayısıyla veganlık bütüncül bir yaşam felsefesi olarak hayvanlara yapılan zulüm ve özgür yaşam alanlarının kısıtlanmasına, yaşam haklarının ellerinden alınmasına karşı bir duruştur. www.sinoplukoca.com sitesinde daha ayrıntılı bilgiye ve vegan, vejeteryan, pesketeryan diyet önerilerini bulabilirsiniz. 

Vejeteryan ve Veganlık Arasındaki Fark Nedir?

Vejeteryan beslenme şeklinin M.Ö. 6. Yüzyıl Antik Yunan kültüründe Pisagor zamanına dayandığına ilişkin görüşler vardır. Beslenme şekillerinde vejeteryan (et yemezlik) olarak tanımlanır. Kırmızı et, tavuk, balık tüketmezler. Ancak bazı vejeteryan kişiler balık tüketerek “pesketeryan” alt grubunu oluşturur. Veganlık da vejeteryanlığın başka bir alt koludur. 

Vegan ne demek, kırmızı et, tavuk, balık hiçbir hayvanı yemez ve hayvansal gıda tüketmez. Pesketeryan; balık, ıstakoz, deniz ürünleri yer, onun dışındaki etleri yemez. Beslenme tarzlarıyla paralellik göstererek insanın sağlıklı biçimde uzun yaşadığına dair görüşler mevcuttur. 

Ege havzası uygarlıklarında ve adalarda 90, 100 hatta 110 yaşına kadar yaşayanlar bulunmaktadır. Son anlarına kadar beden ve zihin sağlığını koruyan kişilerin bitkisel ağırlıklı ve dengeli beslendikleri ileri sürülmektedir. 

Vegan nedir, veganlık vejeteryan beslenmenin bir alt kategorisi olmasına rağmen diyetteki farklılıklar nedeniyle ayrı bir sistem olarak ele alınmasıdır.

• Vejetaryen: Bitki temelli beslenme. Kırmızı et, tavuk, balık tüketmez. Yumurta, süt gibi hayvansal ürünler tüketebilir. 
• Vegan: Bitki temelli beslenme. Yumurta, süt gibi herhangi bir hayvansal gıda tüketmez. Hiçbir hayvan eti yemez.
• Pesketeryan: Bitki temelli beslenme. Ağırlıklı olarak balık, ıstakoz, karides gibi deniz hayvanları ile beslenir. Deniz ürünü dışındaki hayvan etleri yemez. 

Ortak olarak bu ekollerin hepsi bitki temelli beslenmeye dayanır. Vejeteryan ve Veganlık arasındaki fark nedir sorusunun yanıtı temel olarak vegan kişilerin hayvansal gıda tüketmemesidir. Kısacası gıda, giyim veya tüketim eşyası olarak hayvansal ürünlerin kullanılmasına karşıdırlar. 

Vegan Beslenme Nasıl Oluyor?

Vegan beslenme tarzı hiçbir hayvanın zarar görmediği bir diyet şeklidir.

Vegan kişiler hayvanın ürettiği yumurta, süt, bal gibi gıdaları da yememektedir. 

Örneğin ineğin sütünün içilmesinin ineğe ne zararı var? Ancak vegan düşünce tarzına göre her canlının sütü kendi yavrusuna faydalıdır ve onun hakkıdır. İneklerin sütü için ahırlarda tutulması, hayvanlık özgürlüğünü ve doğal yaşamını kısıtlar. Bu yüzden vegan beslenme tarzında hiçbir hayvansal gıda yer almaz. 

Vejeteryan Ne Yer Ne Yemez?  

Kolesterol, kalp sağlığı ve pek çok açıdan sağlıklı bir beslenme şekli olan Vejeteryan ne yer ne yemez? Bu sorulara yanıt vermekle başlayalım. 

Vejetaryen Ne Yer?

Vejetaryen ne yer, bitki temelli beslenmeye dayalıdır. Posalı, lifli gıdalar tüketirler. Bu durum sindirim açısından oldukça faydalıdır. Sebze ve meyve ağırlıklı bir diyet uygulanır. Yedikleri ürünler şöyledir:

• Kabak çiçeği dolması
• Zeytinyağlı yemekler
• Enginar
• Tüm sebzeler
• Tüm meyveler
• Kuruyemiş
• Kuru Baklagil
• Tahıl
• Yağlı tohumlar
• Organik mısır gevrekleri
• Pirinç
• Rafine edilmemiş gıdalar
• Posalı gıdalar
• Yumurta, süt, bal (vejetaryen yer; vegan yemez)

Vejetaryen Ne Yemez? 

Vejeteryan ne yemez, kırmızı et, tavuk gibi ürünleri tüketmez. Vejeteryan beslenmenin alt kolları vardır, örneğin bazıları kırmızı et, tavuk, balık yemez, bazıları kırmızı et yemez fakat balık yer. Bu yüzden genel olarak maddelenmiştir. 

• Kırmızı Et
• Tavuk
• Hindi
• Kümes hayvanları
• Balık
• Deniz ürünleri

Vegan Beslenmenin Faydaları ve Zararları   

Veganlar, bitki ağırlıklı diyet uyguladıkları için C Vitamini, E Vitamini, B12 vitamini ve magnezyum açısından zengin beslenirler. Bu vitamin ve mineral dengesi bağışıklık sistemini güçlendirir. Vegan beslenmenin faydaları ve zararları oldukça merak edilen bir konudur. 

Vegan beslenmenin zararları yoktur. Ancak kırmızı etin sağladığı proteinin mercimek, fasulye gibi tahıllardan sağlanmaması protein eksikliğine yol açabilir. Dolayısıyla meyve ve sebze tüketiminde çeşitlilik, tahıl ve bakliyat grubunda çeşitlilik olmalıdır.

Vegan yemekleri tüketiminin hiçbir zararı yoktur. Ancak eksik ve dengesiz beslenilirse günlük doğal olarak alınması gereken vitamin ve mineraller alınmadığında bağışıklık sistemi zayıflayacağı için zararlı olabilir. 

Vegan beslenmenin faydaları; kompleks karbonhidratlar, C vitamini, E vitamini, folik asit, karotenoid, magnezyum açısından zengin bir beslenme şekli olmasıdır. Vegan beslenmenin zararları; protein, omega 3, kalsiyum ve çinko açısından eksik kalınabilir. Bunların alternatif yollarla tamamlanması gerekir. Günlük mineral ve vitamin dengesine dikkat eden vegan beslenmenin hiçbir zararı yoktur. 

Vegan Beslenen Kişilerin Normal Kişilere Göre Avantajları: 

Vegan beslenen kişiler diğer kişilere göre birçok avantaja sahiptir. Bunların neler olduğundan bahsetmemiz gerekirse;

1. Beden kütle indeksi uygundur. 
2. Total kolesterol seviyesi dengeli ve uygundur.
3. İstemik kalp rahatsızlığı / kalp krizi riski çok düşüktür.
4. Tip 2 Diyabete yakalanma riski çok düşüktür.
5. Safra taşı riski düşüktür.
6. Divertiküler hastalıklar, bağırsak hastalık oranı çok düşüktür.
7. Apandisit hastalığı oranı düşüktür.
8. Yaşam süresi normal bireylere göre çok daha uzun ve sağlıklı geçer. 

Veganlık Sağlık İçin Riskli Midir?

Vegan nedir, ravist nedir? Vegan beslenmenin bir alt kolu olan Ravistler, meyve ve sebzelerin piştiğinde besin değerinin kaybolmasından ötürü bu besinleri çiğ olarak tüketmektedirler. Çiğ besin tüketen veganlara ravist denir. 

Karnabahar, salatalık, domates, soğan, sarımsak ve diğer sebze ve meyveleri pişirmeden yemektedirler. Vegan kek içinde süt ve yumurtanın bulunmadığı kek türüdür. 

Veganlık sağlık açısından riskli değildir. Herhangi özel bir rahatsızlığı olan istisnai durumlar olabilir. Bunun için kan değerlerine bakılmalı ve kişiye uygun beslenme programı oluşturulmalıdır.  

Veganlık sağlık için riskli midir? sorusunun yanıtı kan değerleri normal bireylerde kesinlikle riskli değildir. Ancak hangi beslenme tarzı seçilirse seçilsin dengeli düzenli beslenmek ve aşırıya kaçmamak sağlıklı yaşam için önemli bir etmendir. 

İgrus sitesinde sağlıklı yaşam bilgileri ve Vegan beslenme konularında daha ayrıntılı veriler mevcuttur. Dünya genelinde 96.000 katılımcıyla yapılan bir araştırma raporuna göre vegan bireylerde kanser riski normal bireylere oranla daha düşük. Prostat kanseri %35, kolon ve gastrointestinal kanserler %28, meme kanseri %50 daha düşük olduğu gözlenmiştir. 

Not: Halk arasında genellikle vejeteryan olarak telaffuz edilip arama motorlarında bu şekilde aratılmasına karşın doğru yazım biçimi vejetaryen olarak TDK ’da kayıtlıdır. Bu makalede vejetaryenin bir alt kolu olan vegan nedir, sorusu yanıtlanmıştır.