3 Aralık Dünya Engelliler Günü Nedir? Engellilerle İlgili Hadis Var Mı?

3 Aralık Dünya Engelliler günü tüm dünyada global olarak kabul edilmiş, engelli bireylerin hayatlarını kolaylaştırmayı amaçlayan bir algının oluşmasını amaçlayan gündür. Tüm ülkelerde farklı etkinliklerle kutlanan ve aslında geçmişten bu güne engelli bireylerin yaşamına daha fazla ket vurulması yerine onların toplumda daha rahat yer alabilmelerini sağlayan bir takım etkinlikleri barındırır. 

Günümüzde de bununla alakalı pek çok çalışma yapılırken aynı zamanda peygamber efendimiz Hz. Muhammed’in döneminde dahi bazı engelli sahabelerin toplumda etkin roller aldığını görmek mümkündür. Herkesin merak ettiği engelli sahabeler o dönemde dahi engelleri sebebiyle toplumdan mahrum kalmamışlardır. Tam anlamıyla etkin bir biçimde yaşamlarını sürdürmüşlerdir.

Gerek doğuştan yani direkt olarak Allah’tan gelen, gerekse sonrasında yaşanan kaza gibi bir faktörden ötürü çeşitli uzuvlarını ya da özelliklerini kaybetmiş insanlara kesinlikle kötü bir gözle bakılmamalıdır. Aynı zamanda onları aşağılayıcı, küçük düşürücü veya kendilerini kötü hissetmelerini sağlayacak hiçbir ifadede bulunulmamalıdır. Peygamberimiz de hadis-i şeriflerinde bunu defalarca kez dile getirmiştir. 

Toplumumuzda dahi sürekli olarak engelli bireylerin hayatlarını daha da zorlaştıracak pek çok davranışa rastlamak mümkündür. Engelli park yerlerinin gasp edilmesi, görme engelliler için yapılmış yürüme şeritlerinin üstünün kapanması, önlerine farklı eşyalar yerleştirilmesi, bedensel engelliler için asansörlerin kullanımını zorlaştırmak ya da engellemek gibi pek çok etkeni burada sayabiliriz. Peygamber efendimiz Hz. Muhammed tarafından özellikle engelli bireyler için pek çok görüş beyan edilmiştir. 

Hz. Aişe Annemiz tarafından Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’i tasvir eden en güzel söz ‘’O’nun güzel ahlakının temelinde Kuran-ı Kerim vardır’’ olarak bilinir. Özel gereksinimleri olan insanlara da bu merhametle yaklaşmak peygamberimizin bize öğüdü olmuştur. Bizzat Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v) tarafından ‘’Görme engelli birisine ya da yol sorana yardımcı olmak sadakadır. Konuşamayan birinin derdini tarif etmek ve güçsüz birisine yardımcı olmak sadakadır’’ buyrulmuştur. 

Hadis-i şerifte bir Müslüman’ın neye dikkat etmesi gerektiğini açıkça belirten Hz. Muhammed ‘’Allah ki ne sizin bedeninize ne de sizin biçiminize bakacaktır. O sizin yalnızca yüreğinize ve yüreğinizdeki iyiliğe bakacaktır’’ demiştir. 

Peygamberimizin bilhassa gözleri görmeyenler için hayatı kolaylaştırmayı emrettiği çok sayıda hadis-i şerifi vardır. Aynı zamanda bir rivayete göre âmâ olan Itban b. Malik günün birinde Resulallah’ı ziyaret ederek ‘’Ey Muhammed, gözlerim çok iyi görmediğinden evimden kabileme giderken nehirden geçmekte zorlanıyorum. Yağmur bunu iyice zorlaştırıyor. Gel evimde namaz kıl da ben orayı mescit bileyim’’ demiştir. 

Bunun üzerine peygamber efendimiz sabah namazı vaktinde Hz. Ebu Bekir’i de yanına alarak yola çıkmış ve Itban b. Malik’in evine varmıştır. Kendisine evinin neresinde namaz kılacağını sorduktan sonra namaza durmuştur. Kısa sürede arkasında bir cemaatin toplanması ile beraber görme engelli olan Itban b. Malik’in namaz kılmak için evinden çıkmasına dahi gerek kalmamıştır. Bunu sağlayan Hz. Muhammed’in ta kendisidir. 

Hz. Muhammed bu konuda öyle hassas, öyle merhametli ve doğru davranmıştır ki pek çok sahabe için kendilerine özel görevler tahsis etmiştir. Bunlara örnek olarak Muaz b. Cebel gösterilebilir. Kendisini ayağı aksamasına rağmen dışlamamış ve Yemen’in valisi olarak atamıştır. Amr b. Cemuh ise yine ayağı aksamasına rağmen savaşlara katılan bir askerdi. Amr b. Cemuh bir gün Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’e: ‘’Ben bu topal ayağımla Allah yolunda son nefesime kadar savaşırsam cennette sağlam bir bacağa kavuşacak mıyım’’ diye sorar. Peygamber efendimizden ise ‘’evet’’ yanıtını alır. 

Uhud savaşı sırasında şehit düşen Amr b. Cemuh’un cenazesine denk gelen Hz. Muhammed’in ise cenaze esnasında ‘’Ey Cemuh, ben senin şu an cennette sağlam ayaklarınla yürüdüğünü görür gibiyim’’ dediği rivayet edilir. 

Engelli Sahabeler Kimlerdir?

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v) döneminde engelli sahabeler de çok merak edilen bir konudur. Bunlar arasında yönetimde veya sosyal hayatta her birisi rol aldığı için önemli isimlere rastlamak mümkündür.

• Sa’d b. Ebi Vakkas (ra)
• Cabir b. Abdullah (ra)
• Bera b. Âzib (ra)
• Ka’b b. Malik (ra)
• Abdullah b. Ebu Evfa (ra)
• Abbas b. Abdülmuttalib (ra)
• (İbn Kuteybe, Mearif, 587–588.)

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v)’e ‘’Maddi olarak gücüm yoksa nasıl sadaka veririm’’ diye soran birisine ‘’Sadaka yalnızca parayla, altınla, pulla değildir. Görmeyen birisine yolu göstermek, duymayan birisine ihtiyacı olanı anlatmak, konuşamayan birisinin derdine derman olmak, yardıma ihtiyacı olana yardım etmek ve güçsüzlerin tümünün yanında yer almak manevi olarak sadakanın en büyüğüdür’’ demiştir.